ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΓΡΙΟΥΣ- ΚΟΥΛΙΝΤΑΚΟΟΟ!!!

Οι πρώτες νότες αρχίζουν να φτάνουν σιγά -σιγά στα αυτιά σου. Είναι μακριά ακόμη και πρέπει μέσα στο σκοτάδι της νύχτας  να καταφέρουν να διαπεράσουν την βελέντζα που είσαι σκεπασμένος αλλά και να καλύψουν τον ήχο της σόμπας που καίει «μπουμπουκ΄νι». Τα αυτιά σου μπαίνουν σε εγρήγορση  κρατάς την αναπνοή σου για να αφουγκραστείς καλύτερα… Ναι, είναι αλήθεια, δεν ξεγελιέσαι ούτε  ονειρεύεσαι, η μουσική και οι φωνές δυναμώνουν  ολοένα και περισσότερο , οι πρώτοι «κουλιντάρηδες» είναι γεγονός.

Το «καλημερά σας» (όχι το καλήν εσπέρα άρχοντες)  από τους ήχους του ακορντεόν και της τσουμάγκας πάνω στις πόρτες είναι δίπλα σου, έφτασαν στην γειτονιά σου. Αναρωτιέσαι  τι ώρα να έχει πάει. Πρέπει να σηκωθείς γρήγορα.  Η παρέα σου ίσως και να είναι έτοιμη εδώ και ώρα και να σε περιμένουν. Ο Λάζος, ο Κώστας και ο Άκης θα ξεκινούσαν με το άστρο και θα περνούσαν να πάρουν τον Νίκο που είχε την τσουμάγκα. Εγώ είχα μεριμνήσει να κάνω τον κουμπαρά με ένα κουτί που μου είχε κρατήσει ο θείος Αριστοτέλης ο Γκότσος ,  και το ντύσαμε με μπλε αυτοκόλλητο. Όλοι μαζί θα πηγαίναμε να πάρουμε τον Δημήτρη που είχε και «μελώντικα».

Όσο περιμένω σκεπασμένος στις βελέντζες  θυμάμαι τα προηγούμενα χρόνια που ήμουν πιο μικρός 4-5 χρονών. Τότε που από το προηγούμενο βράδυ πηγαίναμε και αγοράζαμε «κόλες»(χαρτιά) από τον θείο Αριστοτέλη για να μας ντύσει  η μαμά τα μικρά ξύλινα άστρα. Ξέρετε, ποια λέω, αυτά τα μικρά που τα κρατούσες από το χερουλάκι. Μας τα είχε φτιάξει για  μένα και για τον αδερφό μου ο θείος Βαγγελάκος  ο Καρατζήκας. Δώρο, είχε πει, για να «πλαλίξουμε»  πρώτη φορά κόλιντα. Αυτά τα ξύλινα άστρα λοιπόν ντύναμε μαζί με τη μαμά το βράδυ με πολύχρωμα  χαρτιά και με «πανταλίτσες» και αντί για κόλλα βάζαμε αλευρόκολλα ή σιρόπι. Χαράματα λοιπόν, η μαμά μας έβαζε  τα πλεκτά πολύχρωμα σκουφιά με την φούντα στο πάνω μέρος και μας έπαιρνε ο μπαμπάς από τα χεράκια να πάμε να πούμε κόλιντα στην γιαγιά του Μητώνα και στον παππού του Γκατζούνη του γανώση. Τα αμέσως επόμενα χρόνια με τον αδερφό μου  θα αρχίζαμε να πλαλάμε μόνοι μας στα σπίτια της γειτονιάς και λίγο αργότερα να βγαίνουμε και στα μαγαζιά στο παζάρι.

Φέτος όμως τα πράγματα είναι αλλιώς . Κάναμε ο καθένας τις παρέες του από καιρό. Έφτασα στην πρώτη γυμνασίου. Έπρεπε βλέπετε να πάρουμε άλλες φροντίδες μεγαλώσαμε. Φτιάξαμε μεγάλο άστρο από αυτά τα ξύλινα που τα κρατάνε δύο ένας δεξιά και ο άλλος από αριστερά. Μην φανταστείτε τα πολύ μεγάλα που είναι και πολύ ψηλά με ένα πιχάκι, τα μετρίου αναστήματος ας πούμε με τα διπλά πιχάκια. O Νίκος έφερε από την κούλια μια καταπληκτική τσουμάγκα , είναι σίγουρο πως δεν θα μείνει καμία πόρτα κλειστή.  Ο Δημήτρης  στη «μελώντικα»  έμαθε το « καλημερά σας» σας και λίγο από το «θα στο ρίξω φόλα το σκυλάκι σου..» λίγο όμως την εισαγωγή μόνο αλλά μας φτάνει που ξέρει καλά το «καλημερά σας». Και το πιο σημαντικό θα πλαλίξουμε  σε όλο το χωριό  για να προλάβουμε να μαζέψουμε πολλά λεφτά. Είπαμε πως θα ξεκινήσουμε από τις δύο τα ξημερώματα!!!

Ένας φόβος και ταυτόχρονα ελπίδα είναι στο μυαλό όλων μας. Να μην συναντήσουμε μεγαλύτερούς μας και μας πάρουν ή μας σπάσουν το άστρο. Έπρεπε να προλάβουμε να πλαλίξουμε αρκετά σπίτια  πριν τους συναντήσουμε, αυτός ήταν ο μεγαλύτερος ο φόβος. Υπήρχε όμως  και η ελπίδα να βρούμε μεγαλύτερους που να το θέλουν και να το πουλήσουμε σε καλή τιμή. Όπως έκανε πέρυσι ο ξάδερφός  ο Κώστας που την ώρα που τελείωνε από τα κόλιντα πούλησε το άστρο σε κάτι μεγαλύτερους για πεντακόσιες δραχμές, όσα είχε μαζέψει δηλαδή όλη την νύχτα γυρίζοντας κάλαντα σε όλο το χωριό. Δηλαδή και την δουλειά του έκανε και πούλησε το άστρο όταν δεν το χρειαζόταν… λβίνι  μοιριλόντος κατά κούμ βα τσιά ξά ουλου !!!(του ήρθαν τα πράγματα όπως θα ήθελε όπως θα έλεγε και ο ξάδερφος)

Η Ευτυχία και η Καλλιοπη πλαλάνε κόλιντα με τα μικρά τους άστρα στολισμένα με πανταλίτσες

Στην γειτονιά εν τω μεταξύ οι κολιντάρηδες έχουν αυξηθεί ανησυχητικά  ι φάτσι γιανκ΄νι λα σουκάκι (γίνεται χαμός στο σοκάκι) .Και όχι τίποτα άλλο αλλά θα μας προλάβουν και στα καλά τα σπίτια που έχουν καλά κουλούρια και δίνουν και   καλά λεφτά όπως παράδειγμα στου Ζάννα .

Μα γιατί αργούν τόσο πού είναι η παρέα  θα αργήσουμε;

 Η μαμά μπαίνει στο δωμάτιο σιγά σιγά, εγώ κάνω πως κοιμάμαι , την ακούω να ανοίγει την σόμπα (ήχος και αυτός, από μας μάλλον κλέψανε αυτόν τον ήχο και τον βάζουνε στα θρίλερ όταν ανοίγουν η πόρτες) το δωμάτιο μυρίζει για λίγο καπνό. Όχι ρε να πάρει, και γω που νόμιζα πως ήρθε για να με ξυπνήσει , για να βάλει ξύλο στην σόμπα ήταν . Αλλά μπά νιώθω ένα χέρι να με σκουντάει –σκουάλ κ΄τ ΄παγάλια σι νου άβντ΄Μπούλη  (σήκω σιγά να μην ακούσει ο Μπούλης) την ακούω να ψιθυρίζει.

Λες και  ο Μπούλης δεν έχει ξυπνήσει από τους κολιντάρηδες. Κάθεται όμως και αυτός αμόλιου (ήσυχος) μέχρι να περάσει η ώρα για να σηκωθεί και να έρθει η σειρά του για κόλιντα. Ντύνομαι  τ αβιν΄ρλι  (τρέχωντας-γρήγορα γρήγορα ). Βιαστικά βήματα ακούγονται στα σκαλιά, ήρθε η παρέα να με πάρει. Θα πλαλάμε όλη νύχτα .

Τα περισσότερα σπίτια ανοίγουν βραδιά που είναι τζούα ντι άνου (βραδιά του χρόνου).

Οι γυναίκες με τις  άσπρες νυχτικές  ανοίγουν για λίγο την πόρτα ρωτάνε πρώτα άμα θέλουμε να μας κεράσουν κουλούρια – σι β ντάου ντι κ΄τ΄ούνου κουλάκου;(να σας δώσω από ένα κουλούρι;) Η απάντηση είναι ένα ομόφωνο όχι.

-          κούτς χίτς (πόσοι είστε) είναι η επόμενη ερώτηση πασπατεύοντας και ανακατεύοντας τα λιανόματα (ψιλά-κέρματα) που έχουν συνήθως προμηθευτεί εδώ και μέρες μέσα σε ένα  κουπάκι .

-          Έχουμε  κουμπαρά απαντάμε και έτσι πιάνει δυο τρία λιανόματα και τα ρίχνει μέσα (πολλές φορές ρίχνουν και να πενηνταράκι ή φράγκου και λένε –άντε να το μοιραστείτε!!!). Σε κάποιες όμως περιπτώσεις το σκηνικό αλλάζει την ώρα που πάει να ρίξει τα κέρματα στον κουμπαρά αναγνωρίζει μέσα στο σκοτάδι κάποιον από την παρέα που είναι σόι:

-          ουλάι Γιώργου λου αλι Φτυχούλι … τίνι χίι μανα;(αμάν ο Γιώργος της φτυχούλας… εσύ είσαι μάνα μου;) Τότε ξαναμπαίνει μέσα παίρνει ένα άλλο κέρμα μεγαλύτερης αξίας  και στο βάζει τάχα μου κρυφά στο χέρι

-           Ασκούντιου (κρύψτω)  σου λέε , ατσιά τι τίνι(αυτό για σένα).

Όσο διαδραματίζονται τα παραπάνω περιστατικά  κάνουμε χάζι στην αυλή. Στα περισσότερα σπίτια στο μπαλκόνι κάτω από την στριάχα  (προεξοχή της σκεπής) έχουν κρεμασμένα σε μια φούρκα τα κουλέα (λουκάνικα). Τα κάνανε προχθές από το γρούνι που σφάξανε και είναι αραδιασμένα για να στεγνώσουν. Μας έρχεται λίγο λίγκρρρ… εκείνη την ώρα που τα κοιτάμε αλλά το ξεχνάμε αμέσως καθώς τα τσίντζια  (ψιλά-κέρματα) που πέφτουν στον κουμπαρά κουδουνίζουν μελωδικά.

Στο δρόμο όλη την νύχτα συναντάμε παρέες που πλαλάνε κόλιντα.  Από μπαμπάδες με τα πιτσιρίκια που τα πάνε στις γιαγιές μέχρι παιδάκια που ψάχνουν στην γειτονιά τους  και συνομήλικους μας. Μεγαλύτερους που ψάχνουν με την τάξη τους, φοιτητές που αντάμωσαν στο Λιβάδι για τις μέρες των Χριστουγέννων αλλά  και πολύ μεγαλύτερους που έχουν γίνει σβήσε –αμπιτάτς (μεθυσμένοι) και πάνε να πουνε κόλιντα σε φίλους και γνωστούς .Την άλλη μέρα βέβαια θα «ακούσουν» τα κόλιντα στο σπίτι από τις γυναίκες τους αλλά η δικαιολογία υπάρχει –τσι αντάρι ακς , ούν τζούου τα άνου ιαρά….(τι κάνεις έστι μια μέρα του χρόνου ήταν…)

Η βραδιά θα κυλήσει ομαλά, λίγο πριν  τελειώσουμε εμείς οι ίδιοι θα σκίσουμε τις κόλες από το άστρο έτσι για να φαίνεται ταλαιπωρημένο. Μετά θα καθίσουμε κάπου σε ένα απάγγειο (απάνεμο) να μοιράσουμε τα λεφτά. Για μέρες η ερώτηση μεταξύ συμμαθητών και φίλων θα είναι για το πόσα μαζέψαμε από τα κόλιντα.

Τα επόμενα χρόνια τα πράγματα θα αλλάξουν …

Θα εμφανιστούν τα τρίγωνα και τα άστρα θα μειωθούν αισθητά . Δεν θα ξεχάσω τον παππού τον Γανώση όταν τα επόμενα χρόνια πήγαν να του πούνε τα κάλαντα οι ξαδέρφες μου από την Θεσσαλονίκη Μαργαρίτα και Αγάθη με τα τρίγωνα στο χέρι.

Τι έγινε πάππου τον ρωτάω την επόμενη μέρα β βίνιρ κουλιντάριανι ;(σας ήρθαν κολιντάρηδες;)

– αν κ΄βίνιρ ,φουρνίτς-φουρνίτς νουάπτια τούτ , αλλά βίνιρ σ φιάτιλι αλι Λόλ κου  φ΄ρ΄άστρου σ   τσ΄νιά νέστι παλιουχιάρι του μ΄ν΄σλί τουκά…ατσιά νου ου κουνουσκούι…(αν ήρθαν, μυρμήγκια –μυρμήγκια όλη την νύχτα, αλλά ήρθαν και τα κορίτσια της Λόλας χωρίς άστρο και κρατούσανε κάτι παλιοσίδερα στο χέρι και τα χτυπούσανε ..αυτό δεν το κατάλαβα..)

Όποια κόλιντα πάντως και αν μας συνδέουν, σύγχρονα με τρίγωνα, παλαιότερα με άστρα μελώντικες και ακορντεόν , ακόμη πιο παλιά με τσουμάγκες, κουλάτσια (κουλούρια), και ξυλοκέρατα, όταν ήμασταν μικροί ή μεγάλοι  ένα πράγμα είναι σίγουρο. Δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει εκείνη η γλυκόπικρη γεύση των αναμνήσεων στην καρδιά μας κάθε χρόνο τέτοια βραδιά αναπολώντας το παρελθόν .

Αμπούνου κου κόλιντλι  λοιπόν όπου κι αν είναι ο καθένας μας ,στο Λιβάδι ή στα πέρατα της γης και ΚΟΥΛΙΝΤΑΚΟΟΟΟ….!!!!

                                                                

 ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΙΚΕ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΛΙΒΑΔΙ ΦΥΛΛΟ 56 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΘ. ΜΗΤΩΝΑΣ